Młodzieżowe słowo roku 2023 – historia konkursu i tegoroczne hity językowe

Młodzieżowe słowo roku 2023 – historia konkursu i tegoroczne hity językowe: przegląd najnowszych trendów

Kiedy spojrzymy na Młodzieżowe słowo roku 2023 – historia konkursu i tegoroczne hity językowe od razu nasuwa się pytanie: skąd wziął się ten fenomen i co sprawia, że każdego roku to wydarzenie cieszy się coraz większą popularnością? W ostatnich latach obserwujemy rosnące zainteresowanie językiem młodzieży, nowymi wyrażeniami, slangiem internetowym oraz słowami kluczowymi, które potrafią w błyskawicznym tempie przedostać się z czatów, memów i forów dyskusyjnych do codziennej komunikacji. Rywalizacja o miano młodzieżowego słowa roku stała się swego rodzaju barometrem zmian w polszczyźnie, a zarazem przestrzenią do obserwacji kreatywności młodych ludzi i ich językowych poszukiwań.

W tym artykule przyjrzymy się dokładnie historii konkursu oraz opowiemy o tegorocznych hitach językowych. Dowiemy się, skąd wzięła się idea wyłaniania młodzieżowego słowa roku, jakie były najgłośniejsze przykłady zwycięskich wyrażeń z lat ubiegłych oraz jakie trendy językowe kształtują oblicze współczesnej młodzieży. Chociaż Młodzieżowe słowo roku 2023 zostanie oficjalnie ogłoszone przez kapitułę konkursową dopiero pod koniec roku, już teraz warto przeanalizować, czym żyje dzisiejsza kultura młodych i jakie terminy królują na mediach społecznościowych, TikToku, Discordzie czy Instagramie.

Skąd pomysł na młodzieżowe słowo roku?

Historia konkursu na młodzieżowe słowo roku sięga drugiej połowy ubiegłej dekady. Inicjatywa narodziła się w środowisku językoznawców i redaktorów słowników, którzy dostrzegli, że żywy język młodzieży stanowi fascynujący przedmiot badań. Wcześniej mieliśmy do czynienia z wyborem “Słowa Roku” w kontekście całego społeczeństwa, organizowanym m.in. przez Wydawnictwo Naukowe PWN oraz Kapitułę Językoznawców, z Jerzym Bralczykiem czy Michałem Rusinkiem na czele. Jednak dopiero osobny konkurs dla młodzieży umożliwił skupienie się na tej specyficznej grupie społecznej oraz na ich językowych eksperymentach.

Początkowo konkurs budził nieco kontrowersji – niektórzy pytali, czy warto wyróżniać akurat młodzieżowe słownictwo, które często bywa ulotne, sezonowe i niezrozumiałe dla pokolenia rodziców. Jednak z czasem inicjatywa zdobyła szacunek, a coroczne głosowania i ogłoszenia wyników stały się prawdziwym świętem języka. Młodzi ludzie zaczęli sami proponować kandydatury, a jury – złożone z językoznawców, nauczycieli, dziennikarzy i influencerów – miało coraz trudniejsze zadanie, by wyłonić zwycięzcę. W efekcie konkurs stał się fenomenem kulturowym i medialnym, a wyłonione słowo trafiało do prasy, radia, telewizji i internetu.

Jak wybierane jest młodzieżowe słowo roku?

Proces wyboru młodzieżowego słowa roku jest dość złożony i co roku podlega niewielkim modyfikacjom. U progu każdej edycji organizatorzy ogłaszają nabór propozycji. Mogą je zgłaszać zarówno osoby młode, jak i te zainteresowane językiem. Istnieją oficjalne kanały komunikacji – formularze na stronach wydawnictw, dedykowane adresy e-mail czy specjalne hashtagi w mediach społecznościowych. Następnie wszystkie zgromadzone propozycje są wstępnie selekcjonowane: odrzucane są te, które nie spełniają kryteriów (np. wulgaryzmy bez uzasadnienia językowego, słowa zbyt hermetyczne lub niezrozumiałe), a także powtórzenia.

Z kilkuset lub nawet kilku tysięcy zgłoszeń tworzy się shortlistę, na której znajduje się zwykle od kilku do kilkunastu słów. Wtedy rozpoczyna się finał: internauci mogą głosować online, a kapituła językoznawcza obraduje nad kluczowymi aspektami – co dane słowo mówi o młodzieży, jaką wartość językową przedstawia, czy to wyrażenie ma szansę utrwalić się w polszczyźnie, a może stanowi jedynie chwilową modę. Ostatecznie, w grudniu lub pod koniec roku, ogłaszane jest oficjalne Młodzieżowe słowo roku, które staje się swego rodzaju symbolem minionych dwunastu miesięcy w życiu polskiej młodzieży.

Przegląd zwycięzców z poprzednich lat

Aby lepiej zrozumieć Młodzieżowe słowo roku 2023 i mechanikę tego konkursu, warto prześledzić najciekawsze przykłady laureatów z ubiegłych lat. Dzięki temu zobaczymy, jak zmieniają się trendy językowe i jakie kategorie pojęć były najczęściej wyróżniane. Poniżej prezentujemy tabelę, która podsumowuje dotychczasowe, najgłośniejsze słowa w historii konkursu.

Patrząc na powyższą listę, łatwo zauważyć, że młodzieżowe słowa roku często pochodzą z internetu, memów, gier, seriali, muzyki czy popularnych aplikacji społecznościowych. Mają one funkcję integrującą, pozwalają odróżnić “swoich” od “obcych”, a przy tym mogą być doskonałym narzędziem do wyrażania emocji, ironii czy dystansu.

Wyzwania stojące przed organizatorami

Wybór Młodzieżowego słowa roku 2023 nie jest prosty. Organizatorzy mierzą się z kilkoma ważnymi wyzwaniami:

• Ogromna ilość propozycji: Co roku napływają setki, a nawet tysiące sugestii.
• Trudna selekcja: Jak wybrać jedno słowo, które najlepiej oddaje ducha czasu?
• Zmienność trendów: Język młodzieży ewoluuje bardzo szybko, a to, co było popularne w styczniu, może stracić na sile do grudnia.
• Kryteria oceny: Czy wybrać słowo najzabawniejsze, najpopularniejsze, najbardziej oryginalne, a może najbardziej charakterystyczne?

Mimo tych wyzwań, konkurs co roku przyciąga uwagę mediów i publiczności, a samo ogłoszenie wyników wzbudza emocje porównywalne z rozdaniem nagród w show-biznesie. Warto zwrócić uwagę, że w ostatnich latach kapituła coraz bardziej otwiera się na głos internautów i ekspertów spoza środowiska ściśle językoznawczego, co sprawia, że wybór jest z jednej strony bardziej demokratyczny, a z drugiej – obarczony jeszcze większą presją.

Jakich słów szukamy w 2023 roku?

Kiedy myślimy o Młodzieżowym słowie roku 2023, warto zastanowić się nad tym, jak zmieniły się realia społeczne i kulturowe w ciągu ostatnich miesięcy. Młodzieżowy język w 2023 roku kształtują przede wszystkim:

• Wpływ pandemii i postpandemicznej rzeczywistości: Przez ostatnie lata Covid-19 mocno oddziaływał na życie młodych. Teraz, gdy sytuacja zdrowotna się uspokoiła, młodzież chętnie wraca do słów związanych z wolnością, podróżami, spotkaniami na żywo i imprezowaniem.
• Rozkwit platform społecznościowych: TikTok, Twitch, Discord, Instagram Reels czy Shorts na YouTube kreują i upowszechniają nowe formy wyrazu. Hasła wywodzące się z żargonu streamerów, gamerów i influencerów przenikają do codziennej mowy.
• Kultura memów: Mem stał się uniwersalnym językiem, a wiele młodzieżowych słów roku to terminy, które wywodzą się z obrazków, gifów i krótkich, humorystycznych filmów.
• Anglicyzmy i skróty: Coraz częściej słyszymy słowa zapożyczone z języka angielskiego, ale przetworzone i spolszczone, takie jak „cringe”, „sus” czy „NPC”. W 2023 roku tego typu wpływy mogą być szczególnie silne.

Pierwsze typy i prognozy

Chociaż do oficjalnego ogłoszenia jeszcze trochę czasu, już teraz wśród młodzieży i w mediach społecznościowych pojawiają się pierwsze prognozy. Wiele osób typuje, że Młodzieżowe słowo roku 2023 będzie pochodzić z nurtu internetowego, będzie stosunkowo krótkie, łatwe w wymowie i zrozumiałe dla szerokiego grona odbiorców. Wśród słów, które cieszą się rosnącą popularnością, często wymienia się:

• NPC – skrót pochodzący z gier (Non-Player Character), używany ironicznie wobec osób działających schematycznie, bez własnej inwencji.
• rizz – termin zapożyczony z angielskiego slangu, oznaczający charyzmę lub urok osobisty.
• sus – skrót od „suspicious” (podejrzany), rozpowszechniony dzięki grze „Among Us”.
• odklejka – choć pojawiła się już wcześniej, wciąż używana jest do określenia zachowania lub wypowiedzi całkowicie oderwanych od rzeczywistości.

Czy któreś z tych słów ma szansę zostać młodzieżowym słowem roku 2023? Trudno powiedzieć, ponieważ dynamika zmian jest ogromna, a młodzież potrafi w kilka tygodni uczynić viral z zupełnie nowego wyrażenia, które dotąd nie było szerzej znane.

Dlaczego to wszystko ma znaczenie?

Można zapytać: po co w ogóle zajmować się wyborem młodzieżowego słowa roku? Odpowiedź jest prosta: bo język to lustro społeczeństwa. Młodzież, będąc wrażliwa na zmiany i nowości, wprowadza do polszczyzny zwroty, które często po latach stają się jej stałym elementem lub ciekawym świadectwem epoki. Dzięki konkursowi możemy:

• Zrozumieć zmiany społeczne: Słowa odzwierciedlają to, co młodzi uważają za ważne, zabawne, istotne lub problematyczne.
• Śledzić ewolucję języka: Konkurs pokazuje, jak szybko polszczyzna adaptuje się do nowych mediów, technologii i zjawisk kulturowych.
• Budować pomost między pokoleniami: Dorośli, obserwując wyniki konkursu, mają szansę lepiej zrozumieć sposób myślenia i mówienia młodych, co może ułatwić komunikację.

Język młodzieży a kultura cyfrowa

Nie da się ukryć, że współczesna młodzież dorasta w świecie cyfrowym, gdzie bariery językowe zacierają się, a granice między tym, co polskie a obce, stają się płynne. Młodzieżowe słowo roku 2023 prawdopodobnie będzie miało silny związek z internetem, popkulturą, grami, memami czy viralowymi trendami z platform społecznościowych. Granice między kulturą wysoką a niską, między tym, co poważne a żartobliwe, zacierają się coraz bardziej. Młodzież czerpie inspirację z całego świata, a język staje się mieszanką regionalizmów, zapożyczeń, skrótów i neologizmów.

Kreatywność i humor młodych ludzi

Młodzieżowy slang to często przestrzeń do kreatywnej zabawy słowem. Powstają neologizmy łączące polskie korzenie z obcymi wpływami, wyrażenia powstające z połączenia kilku słów lub krótkie skróty, które zastępują całe zdania. Młodzi lubią też tworzyć słowa klucze, zrozumiałe tylko w ich kręgu, co stanowi formę językowej wspólnoty i pozwala budować tożsamość grupową. Młodzieżowe słowo roku 2023 niewątpliwie będzie reprezentować tę kreatywność, często okraszoną humorem, autoironią, a czasem nawet absurdalnym poczuciem humoru.

Wpływ mediów, influencerów i popkultury

To, co kiedyś kształtowały tylko podwórka i szkolne korytarze, dziś jest kształtowane przez algorytmy i kreatorów treści. Influencerzy, youtuberzy, streamerzy i tiktokerzy mają ogromny wpływ na słownictwo młodzieży. Słowa, które wypowiada popularny streamer podczas transmisji, mogą w przeciągu kilkunastu godzin stać się hitem sieci i trafić na listę kandydatów do tytułu młodzieżowego słowa roku. W ten sposób język ewoluuje w błyskawicznym tempie, a globalizacja sprawia, że polska młodzież może korzystać ze wzorców słownych pochodzących z USA, Korei, Brazylii czy Szwecji.

Jak się przygotować do ogłoszenia wyników?

Gdy zbliża się grudzień, warto śledzić strony organizatorów, profile społecznościowe związane z konkursem oraz media tradycyjne. Ogłoszenie wyników zawsze budzi poruszenie: jedni cieszą się z wyboru, inni krytykują, jeszcze inni dopiero w tym momencie poznają nowe słowo. Dobrze jest pamiętać, że konkurs ma przede wszystkim walor poznawczy i edukacyjny – nie chodzi o to, by wszyscy od razu używali nowego słowa, ale by zrozumieć, dlaczego właśnie ono zostało wybrane.

Przykłady słów, które mogłyby zaistnieć w 2023 roku (lista inspiracji)

• fituś – zdrobnienie od “fit”, określające zdrowy styl życia w formie ironicznej.
• bonko – żartobliwe określenie na coś banalnego, ale podanego w zaskakującej formie.
• megaz – intensywna forma “mega”, wyrażająca ekstremalne pozytywne odczucia.
• rolka – skrót od Instagram Reels, uogólniony na każdy krótki filmik w sieci.
• sztoing – połączenie słowa “sztos” i angielskiego “going”, oznaczające coś jeszcze bardziej “sztosowego” i dynamicznego.

Powyższe przykłady to oczywiście fikcyjne propozycje, które pokazują, jak wyglądać może proces tworzenia i spopularyzowania nowego słowa. Młodzieżowe słowo roku często działa na podobnych zasadach, choć zwykle wyrasta z naturalnych procesów komunikacyjnych, a nie z celowych prób kreacji.

Wpływ na dorosłych i język oficjalny

Warto zauważyć, że młodzieżowe słowa, które zdobywają popularność, często przedostają się do języka potocznego ogółu społeczeństwa. Niektóre z nich – po upływie pewnego czasu – mogą trafić do słowników jako jednostki leksykalne lub zyskać objaśnienia w publikacjach językoznawczych. Ten proces jest interesujący, bo pokazuje, jak to, co kiedyś było slangiem zamkniętym w wąskim kręgu, staje się częścią wspólnego, powszechnie akceptowanego języka.

Młodzieżowe słowo roku 2023 może zatem być słowem, które za kilka lat wejdzie do mainstreamu, stanie się rozpoznawalne również dla starszych pokoleń i będzie używane w kontekstach dalekich od pierwotnych. Przykładowo, słowo “sztos” z 2016 roku dziś nie dziwi już nikogo i bywa używane nawet przez osoby, które do młodzieży dawno się nie zaliczają.

Dlaczego młodzieżowy slang jest tak dynamiczny?

Młodość to czas poszukiwania tożsamości, eksperymentów i definiowania siebie w opozycji do dorosłych. Język stanowi doskonałe pole do wyrażania tej odrębności. Nowe słowa pojawiają się czasem dosłownie z dnia na dzień. Twórcy memów, piosenek i filmików w sieci kreują nowe mody. Młodzież przetwarza je, dodaje ironię, czasem miesza z wulgaryzmami, a czasem tworzy z nich subtelną poezję. Bez względu na to, jakie ostatecznie będzie Młodzieżowe słowo roku 2023, możemy być pewni, że stoi za nim cała sieć znaczeń, kontekstów, żartów i historii, które dopiero czekają na odkrycie.

Jaki jest sens w tym całym zamieszaniu?

Choć może się wydawać, że wybór młodzieżowego słowa roku to jedynie marketingowy “hype”, w rzeczywistości chodzi o coś więcej. To próba zrozumienia współczesnej młodzieży, jej lęków, marzeń, aspiracji i wyzwań. Język jest lustrem epoki, a młodzieżowy slang to często zwierciadło o podwójnej mocy – odbija nie tylko realia życia młodych, ale też ich wyobraźnię, dystans i kreatywność. Dzięki konkursowi możemy spojrzeć na świat oczami tych, którzy dopiero wkraczają w dorosłość i sprawdzić, jakimi drogami wędruje ich językowa wyobraźnia.

Dobra rada

Jeśli interesuje cię Młodzieżowe słowo roku 2023 i chcesz lepiej zrozumieć język młodych, zacznij słuchać i obserwować. Wejdź na TikToka, zajrzyj na Twitcha, posłuchaj, jak mówi młodzież w komunikatorach i grach online. Nie zrażaj się, jeśli coś wyda ci się niezrozumiałe – właśnie w tym tkwi urok nowych słów. Pozwól sobie na ciekawość, zapytaj, co dane wyrażenie znaczy, i postaraj się zrozumieć kontekst. W ten sposób nie tylko poszerzysz swoje horyzonty językowe, ale też zbliżysz się do ludzi młodych, nawiązując z nimi lepszą, głębszą komunikację. Nie chodzi o to, by nagle przejąć cały ich slang, lecz by odkryć bogactwo i różnorodność współczesnej polszczyzny, która wciąż pozostaje żywym, pulsującym organizmem. Bez względu na to, jaki termin zostanie ogłoszony słowem roku w 2023, pamiętaj, że język to nieustanna podróż, a każda nowinka może być zaproszeniem do kolejnego, fascynującego etapu tej wędrówki.