Kandydaci do Młodzieżowego Słowa Roku 2023 – lista i znaczenia

Jak powstaje Młodzieżowe Słowo Roku?

W ostatnich latach Młodzieżowe Słowo Roku stało się zjawiskiem, które zyskuje coraz większą popularność wśród młodszych i starszych pokoleń. To nie tylko zabawa językowa, ale i cenna obserwacja zmian w codziennym komunikowaniu się. Język ciągle ewoluuje, odzwierciedlając to, co interesuje młodych ludzi, co ich bawi, a co staje się elementem wspólnej tożsamości. Młodzieżowe Słowo Roku jest więc pewnego rodzaju barometrem społecznych nastrojów oraz zmian w sposobie mówienia, myślenia i uczestnictwa w kulturze popularnej.

Procedura wyłaniania zwycięskiego słowa bywa różna – najczęściej organizatorzy proszą młodzież o zgłaszanie propozycji. Zebrane propozycje są następnie weryfikowane, aby uniknąć wyrazów obraźliwych, wulgarnych czy takich, które mogłyby wprowadzić w błąd. Później grono językoznawców, dziennikarzy oraz ekspertów od kultury młodzieżowej przygląda się wybranym kandydatom, ocenia ich popularność, unikalność oraz użyteczność, i w ten sposób powstaje wąska lista nominowanych. Finalnie to internauci oddają swoje głosy w plebiscytach internetowych, decydując o tym, które słowo zyska tytuł najpopularniejszego w danym roku.

W 2023 roku ekscytacja sięgnęła szczytu już na długo przed ogłoszeniem oficjalnych nominacji. Młodzi ludzie coraz chętniej używają w sieci własnego, specyficznego języka – łącząc w nim elementy zapożyczone z języka angielskiego, memów, gier komputerowych, TikToka i YouTube’a. Pojawiają się słowa w pełni polskie, ale zmodyfikowane w kreatywny sposób, a także skróty, neologizmy czy zapożyczenia językowe, które trafiają do codziennej mowy. Ciekawym zjawiskiem jest fakt, że rozprzestrzenianie się tych słów nie ogranicza się do środowisk młodzieżowych – coraz częściej przejmują je dorośli, próbując zrozumieć nowe mody językowe albo włączyć się w dyskusje online.

Poniższy tekst prezentuje wybrane, najciekawsze kandydatury do tytułu Młodzieżowego Słowa Roku 2023, analizując ich genezę, znaczenie oraz możliwe powody, dla których zyskały popularność. Słowa te zostały wyselekcjonowane na podstawie obserwacji mediów społecznościowych, forów internetowych, rozmów toczonych wśród młodzieży, a także relacji influencerów i twórców treści. Choć oficjalna lista nominowanych może prezentować się inaczej, ta subiektywna lista pozwala poczuć klimat młodzieżowego języka końcówki roku 2023.

Skąd się biorą nowe słowa?

Pojęcie „młodzieżowego słowa” nie odnosi się tylko do jednego roku – w każdym pokoleniu młodzi ludzie tworzą i przyswajają nowe wyrazy. Korzenie tych wyrażeń są różnorodne:

• Kultura memów i internetowych trendów: Zjawiska viralowe, pojedyncze hasła z popularnych filmików na TikToku, memów na Instagramie czy wątków na Reddicie.
• Gry komputerowe i e-sport: Młodzi gracze często przenoszą wyrażenia z gier do codziennej komunikacji, np. określając kogoś mianem „NPC” czy komentując sytuację słowem „GG” (good game).
• Świat muzyki, rapu, hip-hopu: Teksty piosenek, zwłaszcza tych popularnych wśród młodzieży, stają się źródłem nowych pojęć i idiomów.
• Język angielski: Zapożyczenia z angielskiego (np. „slay”, „sus”, „on fleek”) już nikogo nie dziwią. Zyskują popularność, bo są zwięzłe, łatwe do zapamiętania i brzmią „trendowo”.

W 2023 roku szczególnie widoczne było łączenie polskich wyrazów z angielskimi w pół-żartobliwy sposób, tworząc hybrydy językowe. Młodzi rozkoszują się eksperymentowaniem z językiem, uważając go za elastyczne narzędzie do zabawy i wyrażania siebie.

Przykładowa lista kandydatów i ich znaczenia

Poniżej prezentujemy listę wybranych kandydatów, którzy w różnych kręgach młodzieżowych zaczęli błyszczeć na językowym firmamencie 2023 roku. Pamiętajmy, że jest to subiektywny wybór – oficjalne nominacje mogą różnić się od tych propozycji.

1. „NPC”

NPC (z ang. Non-Player Character) to określenie wzięte ze świata gier komputerowych. Oznacza postać niezależną, sterowaną przez sztuczną inteligencję, która powtarza zaprogramowane schematy zachowań. W młodzieżowym slangu słowo „NPC” zaczęto stosować w kontekście osób, które wydają się pozbawione indywidualności, kreatywności, jakby działały mechanicznie. Takie osoby mogą postrzegane być jako „statyści” w życiu społecznym – nie wyrażają własnych poglądów, nie wyróżniają się, idą z prądem, nie kwestionując narzuconych schematów.

2. „Slay”

„Slay” to wyraz pochodzenia angielskiego, który pierwotnie oznacza „zabijać”. Obecnie w języku potocznym ma zupełnie inne znaczenie: to pochwała kogoś, kto robi coś z ogromnym wdziękiem, stylem, pewnością siebie i charyzmą. Gdy ktoś świetnie wygląda, zachowuje się w sposób godny podziwu lub odnosi sukces, usłyszy od znajomych: „Slay!”. W ten sposób to słowo określa kogoś, kto dosłownie „miażdży” swoją prezencją i pozostawia wrażenie na wszystkich wokół.

3. „Sus”

„Sus” to skrót od angielskiego „suspicious” (podejrzany). Popularność zyskał w grach typu „Among Us”, gdzie gracze musieli wykryć zdrajcę. Z czasem „sus” przeniknęło do potocznej mowy, oznaczając coś lub kogoś podejrzanego, niewiarygodnego lub wymykającego się normalnym schematom. Ktoś podejrzanie się zachowuje? Może knuje jakąś intrygę? Jest „sus”.

4. „Cringe”

Choć „cringe” był popularny już wcześniej, w 2023 roku nadal trwa jego triumfalny pochód. „Cringe” to uczucie zażenowania, wstydu, czasem politowania. Wywołują je sytuacje niekomfortowe, sztuczne, przesadzone lub takie, w których ktoś usiłuje być fajny, ale totalnie mu nie wychodzi. To słowo idealnie oddaje emocje współczesnej młodzieży wobec pewnych zjawisk: zamiast mówić „aż się wstydzę za ciebie”, można po prostu stwierdzić „to jest cringe”.

5. „Wixapol”

„Wixapol” to słowo-klucz związane z charakterystycznym rodzajem imprez, muzyki i atmosfery. Wywodzi się z nazwy imprez technorave’owych „Wixapol S.A.”, które promują energetyczną, mocną muzykę, migające światła i intensywny klimat. W szerszym znaczeniu zaczęto mówić o „wixie” jako o stanie totalnego odjazdu imprezowego, oderwania od codzienności i nastawienia na czystą zabawę. „Wixapol” zaczął funkcjonować jako synonim wszelkiego rodzaju epickiej imprezy, eskapady w świat muzycznej ekstazy i dobrej energii.

6. „Betoniara”

„Betoniara” w 2023 roku zaczęła pojawiać się w dyskursie młodzieżowym jako określenie kogoś, kto jest kompletnie „zabetonowany” w swoich poglądach. Osoba „betoniara” jest niereformowalna, uparta, nieugięta i niewzruszona na argumenty innych. Niechętnie przyjmuje nowe pomysły, niczym beton utrwalający się w jednej, niezmiennej formie. Niekiedy słowo to używane jest w żartobliwy sposób: „Ale z ciebie betoniara, nic nie zmienisz zdania!”.

7. „XD”

Klasyczne „XD” to nie tylko emotikon oddający śmiech czy dezaprobatę w formie pisemnej. W ostatnich latach na tyle przesiąkł do języka mówionego, że młodzi zaczęli używać go w realnych rozmowach jako reakcji na coś śmiesznego lub absurdalnego. W 2023 roku, choć mogło się wydawać, że „XD” odejdzie do lamusa, dalej funkcjonuje jako krótki, uniwersalny okrzyk wywołujący uśmiech.

8. „Lamus”

„Lamus” to słowo o dłuższej tradycji w języku polskim, pierwotnie oznaczające magazyn, skład starych przedmiotów. W mowie młodzieżowej „lamus” określa kogoś, kto jest staroświecki, nudny lub niepasujący do bieżących trendów. Dziś „lamus” stał się synonimem człowieka, który jest „out of date”, nie rozumie żartów, nie „kuma bazy”, nie potrafi dotrzymać kroku nowoczesnym trendom.

9. „Sigma”

„Sigma” wywodzi się z memów i trendów, w których mężczyzn określa się poprzez hierarchię opartą na roli w społeczeństwie (alfa, beta itp.). „Sigma male” to ktoś niezależny, stojący z boku głównego nurtu, nieprzejmujący się opinią innych, a jednocześnie realizujący własne cele. W wersji krótkiej, „sigma” zaczęło funkcjonować jako określenie kogoś wyjątkowo niezależnego, wolnego i pewnego siebie. Młodzi często żartują, że „sigma” to wyższy poziom bycia „cool”.

10. „Utopek”

„Utopek” w 2023 roku zaczął pojawiać się jako synonim kogoś, kto całkowicie zatopił się w internetowej rzeczywistości. Utopek to człowiek, który zanurza się w wirtualnej przestrzeni tak mocno, że traci kontakt z codziennym światem. To ktoś, kto żyje w chmurach, a raczej w chmurze danych, jakby istniał wyłącznie online. Przy odrobinie złośliwości można tak nazwać osobę, która nie potrafi funkcjonować bez smartfona.

Tabela kandydatów z krótkimi definicjami

Poniżej zestawienie słów i krótkich objaśnień, które pomogą w szybkim zorientowaniu się w sensach opisanych wyżej wyrażeń:

Dlaczego młodzieżowe słowa są tak ważne?

Młodzieżowe słowa odzwierciedlają puls współczesnej kultury. Są barometrem nastrojów, śladem zmian społecznych i technologicznych. Młodzież, dorastająca w erze szybkiego dostępu do informacji, swobodnie adaptuje i tworzy nowe formy wyrazu. To dzięki nim język pozostaje żywy i dynamiczny.

W roku 2023 szczególnie zauważalne jest przenikanie się kultur, języków i trendów:

• Globalizacja języka: Anglicyzmy przenikają do polszczyzny, a dzięki internetowi następuje swobodna wymiana fraz.
• Wpływ subkultur internetowych: Świat gamingu, mediów społecznościowych i muzyki elektronicznej generuje specyficzne wyrażenia, które szybko się rozprzestrzeniają.
• Ekspresja tożsamości: Nowe słowa pozwalają młodym ludziom budować własną tożsamość, odróżnić się od pokolenia rodziców, czy nawet od starszego rodzeństwa.

W ten sposób słowa stają się narzędziem kreacji: język nie jest już tylko medium komunikacji, ale również elementem stylu i pozycjonowania się w grupie rówieśniczej.

Czy nowe słowa długo pozostaną w języku?

Część słów, które dzisiaj świecą jasnym blaskiem, za kilka lat może stać się tylko wspomnieniem. Młodzieżowe Słowo Roku często jest jednorocznym hitem, który odchodzi wraz ze zmianą mody. Jednak niektóre wyrażenia wchodzą na stałe do języka. „Cringe” zdaje się już zadomowić w polszczyźnie, zaś „XD” od lat funkcjonuje w komunikacji internetowej, a nawet w mowie codziennej. Być może za kilka lat będziemy się zastanawiać, czy ktoś jeszcze pamięta „NPC” czy „Sus”, podczas gdy inne wyrażenia znajdą trwałe miejsce w słownikach.

Jednocześnie dynamika zmian w języku jest trudna do przewidzenia. Żyjemy w czasach, w których informacje rozchodzą się błyskawicznie, a trendy rodzą się i przemijają w ciągu dni czy tygodni. Jeśli dane słowo odpowiada na rzeczywistą potrzebę językową – trafnie opisuje nowe zjawisko, emocję czy relację społeczną – ma szansę zagościć na dłużej. Jeżeli jednak jest tylko żartem, chwilowym nawiązaniem do jakiegoś mema, istnieje spore ryzyko, że szybko zniknie z językowego krajobrazu.

Nowe słowa a starsze pokolenia

Kiedy rodzice lub nauczyciele słyszą nowe słowo, często reagują zdziwieniem lub próbą zrozumienia. Bywa, że uznają takie wyrażenia za śmieszne, bezsensowne lub wręcz niepotrzebne. Jednak warto spojrzeć na to z innej perspektywy: każda generacja miała własne słowa i zwroty, niezrozumiałe dla rodziców i dziadków. To naturalna kolej rzeczy. Młodzież buduje własną tożsamość również przez język.

Ważne jest, by nie piętnować nowych wyrażeń, lecz raczej spróbować je zrozumieć. Zdarza się, że to, co dziś wydaje się niezrozumiałe lub zabawne, za kilka lat będzie częścią codziennej mowy. Dzięki otwartości na zmiany językowe możemy lepiej porozumiewać się między pokoleniami, a jednocześnie docenić kreatywność i pomysłowość młodych ludzi.

Eksperci o Młodzieżowym Słowie Roku

Eksperci językowi, kulturoznawcy oraz socjolodzy patrzą na tę coroczną zabawę z dużym zainteresowaniem. Młodzieżowe Słowo Roku to doskonała okazja, by przyjrzeć się kierunkom ewolucji języka. Wyrażenia zgłaszane przez młodzież są często lustrem zmian, które dokonują się w społeczeństwie. Czy to wzrost roli social mediów, czy przesunięcie wartości, czy pojawienie się nowych form rozrywki – wszystko to odbija się w słowach.

Eksperci podkreślają, że nie należy tych słów lekceważyć, bo stanowią one ważny element kultury współczesnej. Warto też zauważyć, że nie wszystkie nowe słowa pochodzą z internetu – część z nich rodzi się na ulicy, w środowiskach lokalnych, w subkulturach muzycznych czy sportowych. Internet natomiast przyspiesza proces ich popularyzacji.

Kreatywność językowa i jej znaczenie

Młodzieżowe słowa to przejaw językowej kreatywności i świadectwo tego, że młodzi ludzie chcą eksperymentować. Tworzenie nowych wyrażeń, skrótów, mieszanie języków, odwołania do popkultury – to wszystko pomaga wyrazić siebie w unikalny sposób.

Język jest tworzywem, które można modelować. To nie tylko zestaw zasad gramatycznych, lecz także zbiór narzędzi do mówienia o świecie. Gdy pojawia się nowe zjawisko, młodzież szuka adekwatnych środków wyrazu. W efekcie powstaje słowo, które trafnie opisuje daną sytuację. Potem słowo to może zostać podchwycone przez resztę społeczeństwa, a z czasem trafić do słowników.

Młodzież kształtuje przyszły język, a dorosłym pozostaje obserwować, jak te zmiany zachodzą i jakie niosą konsekwencje. Choć może to brzmieć banalnie, język jest żywy i każda generacja wnosi do niego coś nowego. Dzisiejsze Młodzieżowe Słowo Roku może wydawać się ekscentryczną ciekawostką, ale za dziesięć lat może stać się normalnym elementem codziennej komunikacji.

Jak nadążyć za nowymi słowami?

Nadążanie za zmieniającym się językiem nie jest łatwe. Nawet młodzi ludzie nie zawsze są na bieżąco z nowymi trendami, które rodzą się często w małych grupach, aby później rozlać się szerzej po społeczności. Jak więc nie stracić kontaktu z tym, co aktualnie na topie?

• Śledź media społecznościowe: TikTok, Instagram, YouTube, Twitch – to tam pojawiają się nowe słowa.
• Obserwuj influencerów i twórców internetowych: Mają ogromny wpływ na kształtowanie języka, wprowadzając do niego własne powiedzonka.
• Rozmawiaj z młodszymi: Bezpośredni kontakt to najlepszy sposób, by poznać znaczenie i kontekst nowego słowa.
• Czytaj artykuły i słowniki online: Internetowe słowniki młodzieżowe, blogi językowe czy artykuły kulturoznawcze mogą pomóc zrozumieć nowe pojęcia.

Kluczem jest otwartość i ciekawość. Im bardziej jesteś otwarty na zmiany, tym łatwiej przyjdzie ci zrozumienie nowego języka i komunikacja z młodszymi pokoleniami.

Młodzieżowe Słowo Roku 2023 – co mówi nam o kulturze?

Zestawienie potencjalnych kandydatów do tytułu Młodzieżowego Słowa Roku 2023 pozwala zauważyć pewne tendencje:

• Internet jako źródło inspiracji: Większość nowych słów ma korzenie w świecie online.
• Mix języków: Angielskie skróty i zapożyczenia to norma. Młodzi nie widzą w tym nic dziwnego – dla nich globalizacja to codzienność.
• Ekspresja emocji: „Cringe”, „sus” czy „slay” oddają emocje i postawy trudne do opisania klasyczną polszczyzną.
• Identytet i postawy: Słowa takie jak „NPC”, „sigma” czy „betoniara” mówią dużo o tym, jak młodzież postrzega ludzi wokół siebie i jak definiuje społeczne role.

Te wyrażenia są zatem nie tylko zabawnym dodatkiem do codziennej mowy, ale i kluczem do zrozumienia zmian zachodzących w społeczeństwie. Każde z nich odzwierciedla kawałek szerszej układanki: rosnącą rolę internetu, kult memów, zacieranie się granic między językami i kulturami oraz poszukiwanie nowych sposobów wyrażania siebie.

Czy warto znać Młodzieżowe Słowo Roku?

Choć dla niektórych może się wydawać, że poznanie tych wyrażeń to zbędna fanaberia, znajomość młodzieżowych słów ma kilka zalet:

• Lepsze porozumienie z młodszymi: Jeśli jesteś nauczycielem, rodzicem czy starszym rodzeństwem, zrozumienie tych słów pomoże Ci skuteczniej się komunikować.
• Zachowanie kulturowej elastyczności: Świat zmienia się szybko – znajomość nowych trendów językowych to bycie na bieżąco.
• Możliwość czerpania radości z obserwacji języka: Język może być fascynującą zabawką intelektualną. Przyglądając się temu, jak rodzą się i umierają nowe słowa, zyskujemy lepszy wgląd w ludzką kreatywność.

Dobra rada

Zamiast walczyć z nowymi słowami i oburzać się na to, że młodzi ludzie bawią się językiem, postaraj się zrozumieć ich świat. Spróbuj spojrzeć na te wyrażenia jak na kawałek fascynującej układanki kulturowej. Dzięki temu poszerzysz swoje horyzonty i zyskasz szansę na dialog z ludźmi młodszymi od siebie. Zamiast więc krytykować czy lekceważyć nowe słownictwo, podejdź do niego z ciekawością, a może sam znajdziesz w nim inspirację do własnej ekspresji.